معادله اشتغال و اقتصاد!
اکرم رضائی نژاد
پایگاه خبری افق و اقتصاد – دولت با تصویب طرح‌های جدید در حوزه تسهیلات اشتغال و تکلیف‌های مرتبط با بودجه سال ۱۴۰۴، عزم خود را برای کاهش مشکلات اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید نشان داده است. نمایندگان مجلس نیز ساز و کار سازوکار اجرایی برای این تسهیلات و نظارت بر اجرای احکام مربوط به آن را تعیین و تصویب کردند و همچنین محل مصارف تسهیلات تکلیفی و اشتغال بودجه سال ۱۴۰۴ را مشخص کردند.
در سال‌های اخیر، مسئله اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از رویکردهای اصلی دولت ایران تبدیل شده است. با توجه به مشکلات اقتصادی و نرخ بیکاری، این مقوله اهمیت بیشتری پیدا کرده و دولت تصمیمات جدیدی را در برنامه‌های خود اتخاذ کرده است. در این راستا، بودجه سال ۱۴۰۴ به نحوی طراحی شده که تمرکز ویژه‌ای بر روی تسهیل‌های اشتغالی و افزایش فرصت‌های کاری داشته باشد.
همچنین دولت به منظور جلب اعتماد عمومی و پاسخ به نیازهای جامعه، در بودجه ۱۴۰۴ رویکردهای جدیدی در نظر گرفته است. این رویکردها بر سه محور اصلی تمرکز دارند:
تسهیل شرایط کاری: با ارائه تسهیلات مالی، آموزشی و مشوق‌های مالی به کارفرمایان، امید به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید وجود دارد.
کاهش وابستگی به نفت: دولت برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف غیر نفتی و اشتغال‌زایی در بخش‌های تولیدی و خدماتی را در نظر گرفته است.
توسعه کارآفرینی: یکی از محورهای اساسی در این بودجه، افزایش حمایت از استارتاپ‌ها و کارآفرینان جوان است تا از این طریق، زمینه‌های جدیدی برای اشتغال ایجاد شود.
تسهیلات اشتغال؛ برنامه‌های کلیدی
از سوی دیگر دولت در حوزه اشتغال برنامه‌های مختلف را پیگیری می‌کند که از جمله این برنامه ها ارائه تسهیلات تکلیفی است.
تسهیلات تکلیفی به منابع مالی اطلاق می‌شود که دولت برای پشتیبانی از برخی از بخش‌ها و فعالیت‌های اقتصادی، به ویژه در حوزه اشتغال، تعیین کرده است. این تسهیلات عموماً به منظور فراهم کردن محیطی مساعد برای سرمایه‌گذاری و توسعه کارآفرینی ارائه می‌شوند. در سال ۱۴۰۴، دولت اقدام به تدوین یک برنامه جامع برای بهبود بازار کار و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید کرده است.
محل‌های مصرف تسهیلات تکلیفی
محل‌های مصرف تسهیلات تکلیفی در بودجه سال ۱۴۰۴ شامل چندین بخش کلیدی است که مجلس آن را مشخص کرده است:
حمايت از مشاغل خانگی: دولت با هدف استخراج استعدادهای بالقوه در جامعه، منابعی را به تسهیل و حمایت از مشاغل خانگی تخصیص داده است. این اقدام نه تنها به ایجاد اشتغال برای خانواده‌ها کمک می‌کند بلکه به اقتصاد محلی نیز رونق می‌بخشد.
آموزش و مهارت‌آموزی: یکی از اولویت‌های اصلی، تأمین منابع مالی برای برگزاری دوره‌های آموزشی و مهارت‌آموزی است. این دوره‌ها به ویژه برای جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی طراحی شده و هدف آن ارتقاء توانمندی‌های شغلی و آماده‌سازی آن‌ها برای ورود به بازار کار است.
حمایت از کارآفرینی و استارتاپ‌ها: تخصیص منابع مالی به کارآفرینان و کسب‌وکارهای نوپا به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای ارزیابی می‌شود. دولت با ارائه تسهیلات مالی و مشاوره‌ای به استارتاپ‌ها، سعی دارد تا زمینه را برای ایجاد مشاغل جدید فراهم کند.
توسعه صنایع تولیدی: منابعی نیز به منظور حمایت از صنایع تولیدی و افزایش ظرفیت‌های تولیدی کشور تخصیص یافته است. این مصارف به طور مستقیم به افزایش اشتغال و کاهش بیکاری کمک می‌کند و می‌تواند به رشد اقتصادی کشور در بلندمدت منجر شود.
توسعه زیرساخت‌های اشتغال: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مرتبط با اشتغال از دیگر محل‌های مصرف تسهیلات است. این شامل ایجاد فضاهای کاری، بهبود دسترسی به بازارها، و تجهیز مراکز آموزشی می‌شود.
ساز و کار اجرایی تسهیلات
اما برنامه‌های دولت نیاز به نظارت و اجرای مؤثر دارند. در این راستا، مجلس سازوکار مشخصی برای نظارت و ارزیابی عملکرد این برنامه‌ها تعیین کرد. این سازوکار شامل موارد زیر می‌شود:
تعیین نهادهای مسئول: نهادهای مختلف دولتی موظف به نظارت بر اجرای دقیق این تسهیلات و ارزیابی نتایج آن می‌شوند. این نهادها نماینده‌گان مرتبط با وزارت کار و وزارت امور اجتماعی خواهند بود که مسئولیت پیگیری و روحیه‌افزایی را بر عهده دارند.
گزارش‌دهی مستمر: نهادهای اجرایی موظف به گزارش‌دهی منظم در خصوص پیشرفت‌ها و چالش‌های موجود در اجرای این برنامه‌ها خواهند بود.
بازخورد از کارجویان و کارفرمایان: جمع‌آوری نظرات و پیشنهادات از کارجویان و کارفرمایان به منظور بهبود فرآیندها و راحتی در دریافت تسهیلات.
تأثیر تسهیلات اشتغال بر بازار کار
تسهیلات اشتغال و برنامه‌های مربوط به آن می‌تواند تأثیرات مثبت و قابل توجهی بر بازار کار داشته باشد، از جمله: کاهش بیکاری که با افزایش فرصت‌های شغلی، انتظار می‌رود، نرخ بیکاری کاهش یابد و به تبع آن، بهبود وضعیت اقتصادی جامعه محقق شود. تاثیر دیگر بهبود کیفیت نیروی کار است که با آموزش‌های مربوط به مهارت‌های شغلی، نیروی کار ممکن است توانمندی‌های بیشتری از خود نشان دهد و این امر می‌تواند کیفیت خدمات و محصولات ارائه شده را افزایش دهد. همچنین باعث توسعه اقتصادی پایدار خواهد شد که با رشد اشتغال و کارآفرینی، به احتمال زیاد شرایط برای توسعه اقتصادی و جذب سرمایه گذاری‌های جدید فراهم خواهد شد.
با وجود این تدابیر، موانع و چالش‌هایی هم در مسیر اجرای این برنامه‌ها وجود دارد. یکی از این چالش ها، عدم هماهنگی بین نهادها است، وجود ناهماهنگی بین دستگاه‌های مختلف دولتی می‌تواند مانع اجرای مؤثر این برنامه‌ها شود. نیاز به همکاری و هماهنگی بین نهادهای مرتبط یکی از الزامات اصلی است. همچنین تأمین منابع مالی کافی برای اجرای برنامه‌ها و تسهیلات یکی از چالش‌های اصلی است. دولت باید منابع مالی خود را به نحوی مدیریت کند که نه تنها تسهیلات لازم فراهم شود، بلکه نگرانی‌های اقتصادی نیز کاهش یابد.
در هر صورت تسهیلات اشتغال و تعیین سازوکارهای اجرایی جدید که در بودجه ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده، نویدبخش فرصتی جدید برای بهبود شرایط اقتصادی کشور و افزایش نرخ اشتغال در میان جوانان و اقشار آسیب‌پذیر است. این رویکرد، همراه با نظارت مؤثر و جلوگیری از بروز چالش‌ها، می‌تواند به کاهش مشکلات اقتصادی کشور کمک کند و از این رهگذر، امید به بهبود شرایط زندگی شهروندان را به وجود آورد.
در نهایت، برای تحقق این اهداف، باید اراده و همکاری جدی میان تمامی نهادهای ذی‌ربط وجود داشته باشد. هم شهروندان و هم مسئولان باید به عمق اهمیت این برنامه‌ها واقف باشند تا بتوانند در راستای ایجاد یک فضای سالم کاری و اشتغال پایدار گام بردارند.
