روایت تازه از بارورسازی ابرها
پایگاه خبری افق و اقتصاد – سرپرست سازمان توسعه و بهرهبرداری فناوریهای نوین آبهای جوی، در توضیح تازهترین وضعیت بارورسازی ابرها اعلام کرد که این فناوری نه ابزاری برای خلق بارش، بلکه روشی علمی برای تقویت سامانههای موجود است. او با مرور روند تاریخی، چالشهای علمی و برنامههای عملیاتی امسال تأکید کرد که بارورسازی تنها زمانی اثرگذار است که «ابر مساعد» وجود داشته باشد و ارزیابیهای معتبر جهانی نیز همین رویکرد را تأیید میکنند.
به گزارش پایگاه خبری افق و اقتصاد، محمدمهدی جوادیانزاده، سرپرست سازمان توسعه و بهرهبرداری فناوریهای نوین آبهای جوی، با تشریح پیشینه و سازوکار بارورسازی ابرها گفت: این فناوری ابزاری در مدیریت منابع آب است و نمیتواند فراتر از ظرفیت طبیعی جو بارش ایجاد کند. او یادآور شد که نخستین آزمایشهای رسمی این حوزه در دهه ۱۹۴۰ توسط یک پژوهشگر آمریکایی انجام شد و ایران نیز از سال ۱۳۴۶ وارد این عرصه شده است. به گفته او اولین عملیات اجرایی کشور بین سالهای ۱۳۵۳ تا ۵۷ با مشارکت یک شرکت کانادایی و با بهرهگیری از هواپیما و ژنراتورهای زمینی در تهران انجام گرفت.
جوادیانزاده تأکید کرد: بارورسازی ابرها به معنای «خلق بارش» نیست و تمامی مراجع معتبر علمی جهان نیز جابهجایی یا ایجاد سامانههای بارشی را رد میکنند. او توضیح داد که این فناوری تنها میتواند میانگین ۵ تا ۲۰ درصد یک سامانه بارشی موجود را تقویت کند و شرط اصلی این فرآیند وجود ابر مساعد است. به گفته او تزریق یدید نقره از طریق هواپیما، پهپاد یا ژنراتورهای زمینی موجب افزایش فرایند کریستالیزاسیون در ابرهای سرد و در نتیجه تشدید بارش میشود.
سرپرست سازمان توسعه و بهرهبرداری فناوریهای نوین آبهای جوی یکی از چالشهای کلیدی این حوزه را تفکیک اثر عملیات از اثر طبیعی سامانه بارشی دانست و تاکید کرد که ارزیابی علمی عملیات براساس گایدلاینهای معتبر بینالمللی و توسط مراکز علمی ثالث انجام میشود تا تعارض منافع وجود نداشته باشد. او افزود در سالهای اخیر، ارزیابیهای خارجی نشان داده که در برخی عملیاتها اثرات قابل اندازهگیری ثبت شده است.
جوادیانزاده با اشاره به روند توسعه این فناوری در کشور گفت: پس از تأسیس مرکز ملی تحقیقات باروری ابرها در سال ۱۳۷۶، انتقال فناوری از یک موسسه روسی، تجهیز دو فروند هواپیما و انجام پروژه ملی امکانسنجی بین سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ مسیر این حوزه را شکل داده است. خروجی پروژه ۲۴ جلدی امکانسنجی، مناطق بهینه برای اجرای عملیات را مشخص کرده و بر پایه توصیههای سازمان جهانی هواشناسی، تمرکز اصلی بر ابرهای کوهستانی و اوروگرافیک قرار گرفته است؛ ابرهایی که بیشترین شانس پاسخدهی و کمترین ریسک را دارند.
او با بیان اینکه بارورسازی در ارتفاعات مزیت کاهش اثر آلایندهها و جلوگیری از تضعیف بارش را دارد گفت امروز این عملیات در ایران با سه روش هواپیما، پهپاد و ژنراتور زمینی انجام میشود. با این حال وی تأکید کرد کشور در زمینه آزمایشگاههای تخصصی و پوشش رادارهای هواشناسی عقبتر از استانداردهای جهانی است و ارتقای این زیرساختها در برنامه راهبردی سازمان قرار دارد.
طبق توضیحات جوادیانزاده، امسال عملیات بارورسازی در چهار محور اصلی دنبال میشود: خراسان رضوی و شمالی، حوضه آبخیز دریاچه ارومیه، حوضههای غرب کشور شامل لاینرود و کوهرنگ و همچنین تهران. او افزود استانهای مرکزی و بوشهر نیز با مدل ترکیبی پهپاد و هواپیما تحت پوشش قرار گرفتهاند.
جوادیانزاده در پایان تأکید کرد: این سخنان صرفاً بخش مقدماتی توضیحات او درباره عملیات سال جاری است و جزئیات تکمیلی در ادامه ارائه خواهد شد.
