نمایشگاه صنایع خلاق برگزار می شود
چرخش بزرگ صنایع فرهنگی به سوی هوش مصنوعی
پایگاه خبری افق و اقتصاد – هوش مصنوعی دیگر صرفاً یک ویترین فناورانه نیست، از بازی و انیمیشن تا اقتصاد فرهنگ، حالا به متن زندگی روزمره مردم نزدیک شده است. چهارمین نمایشگاه دستاوردهای شرکتهای دانشبنیان و خلاق، فرصتی شد تا مسئولان، فعالان و سرمایهگذاران، درباره مسیر تجاریسازی محصولات هوش مصنوعی و چالشهای حقوقی آن، از جمله کپیرایت، بهطور شفاف گفتوگو کنند.
نشست خبری چهارمین نمایشگاه دستاوردهای صنایع دانشبنیان و خلاق فرهنگی صبح امروز با سخنرانی دکتر محمدحسین ایمانیخوشخو، رئیس دانشگاه علم و فرهنگ و سرپرست پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی برگزار شد، نشستی که محور آن «جایگاه فزاینده هوش مصنوعی در آینده صنایع فرهنگی ایران» بود و بخش قابل توجهی از آن به پرسشهای خبرنگاران اختصاص یافت. در این میان پرسش خبرنگار افق و اقتصاد به دو دغدغه مهم اشاره کرد: محصولات هوش مصنوعی چگونه از نمایشگاه به دست مردم میرسد؟ و تکلیف کپیرایت آثار تولیدشده با هوش مصنوعی چیست؟
ایمانیخوشخو در آغاز سخنان خود گفت که هوش مصنوعی اکنون نه یک فناوری لوکس یا محدود به دانشگاهها، بلکه «نقطه تمرکز آینده صنایع فرهنگی» است. او توضیح داد که پارک ملی علوم و فناوریهای نرم طی دو سال گذشته مسیر تحولپذیری را آغاز کرده و امسال، برای نخستین بار، بخش بزرگی از نمایشگاه به محصولات و خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی اختصاص یافته است. به گفته او، آنچه امروز مطرح میشود، «نگرانی یا هیجان صرف» نیست؛ بلکه یک واقعیت میدانی است که صنایع فرهنگی باید آن را بشناسند و برایش برنامهریزی کنند.
او با اشاره به دو نوع مواجهه رایج با هوش مصنوعی گفت: «برخی با ترس و بدبینی به آن نگاه میکنند و برخی دیگر آن را فرصتی برای ارتقای خلاقیت میدانند. ما معتقدیم هوش مصنوعی نه دشمن هنر است و نه جایگزین خلاقیت انسانی؛ بلکه ابزاری است که اگر درست استفاده شود، میتواند به جهش صنایع فرهنگی کمک کند.» او مثال زد که در یکی از همایشهای تخصصی سینما، یک دستیار هوش مصنوعی توانست یک فیلم کامل با عناصر سینمایی بسازد؛ اتفاقی که برخی را نگران و برخی را شگفتزده کرده بود. اما به باور او، «هوش مصنوعی تنها زمانی جایگزین انسان میشود که انسان خلاق از فرآیند تولید حذف شود.
در پاسخ به سوال خبرنگار افق و اقتصاد، درباره مسیر رسیدن محصولات نمایشگاه به دست مردم عادی، ایمانیخوشخو توضیح داد که سیاست پارک، «رها نکردن ایدهها»ست. او گفت: «یکی از مشکلات جدی اکوسیستم نوآوری این است که ایده فقط تا مرحله نمایش و ارائه پیش میرود، اما بعد از آن به حال خود رها میشود. ما در پارک چنین اجازهای نمیدهیم. ایده باید مسیر تجاریسازی را طی کند و به دست سرمایهگذار برسد. این ضمانت میکند که محصول در نهایت به مردم برسد.
به همین منظور، سه صندوق مالی در نمایشگاه حضور خواهند داشت تا فرآیند جذب سرمایه و تسهیل مالی شرکتها را سرعت دهند. او گفت که در سال ۱۴۰۴ تاکنون حدود ۴۰ میلیارد تومان سرمایه یا تسهیلات از همین مسیر جذب شده و پیشبینی میشود این رقم تا پایان سال افزایش یابد. علاوه بر آن، پنج تفاهمنامه با پارکهای فناوری استانهای مختلف و نیز مجموعههای بینالمللی منعقد میشود تا جریان ایده تا بازار تقویت شود.
یکی از پروژههای شاخصی که او به آن اشاره کرد، طرح ایجاد «شهر جهانی صنایع فرهنگی» بود، طرحی بزرگ که به گفته او در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده و در مرحله نهایی برای تعیین زمین قرار دارد. او گفت که این پروژه با استقبال کشورهای دارای قرابت فرهنگی همچون پاکستان و برخی کشورهای شمالی مواجه شده و میتواند ظرف چند سال آینده به یکی از قطبهای منطقه در حوزه صنایع فرهنگی تبدیل شود.
نمایشگاه امسال میزبان ۶۰ شرکت برگزیده است، شرکتهایی که از میان ۱۴۰مجموعه فعال در پارک انتخاب شدهاند و همگی بهنوعی از هوش مصنوعی در تولید محصول بهره گرفتهاند. این شرکتها در حوزههای بازی و انیمیشن، رسانه و فناوریهای مرتبط، اقتصاد دیجیتال و خلاقیت محتوایی فعالاند. دکتر ایمانیخوشخو گفت که تمرکز ویژه نمایشگاه امسال بر هوش مصنوعی، «یک انتخاب آگاهانه» بوده است، زیرا «جهت حرکت صنایع فرهنگی جهان به این سمت است و ایران نباید عقب بماند.
در بخش دیگری از نشست، موضوعی که این روزها یکی از بحثبرانگیزترین مسائل در حوزه تولید محتواست، مطرح شد: کپیرایت آثار تولید شده با هوش مصنوعی . سوال خبرنگار افق و اقتصاد درباره اینکه «صاحب اثر تولیدشده با هوش مصنوعی کیست؟ انسان، شرکت یا خود سامانه هوش مصنوعی؟» باعث شد ایمانیخوشخو به چالشهای حقوقی این حوزه بپردازد. او گفت: «در ایران قوانین مالکیت فکری وجود دارد، اما اجرای آنها مشکلاتی دارد.
بسیاری از هنرمندان و تولیدکنندگان نگرانند که اثرشان بهسرعت در شبکههای خارجی منتشر شود یا بهطور غیرقانونی بازپخش شود.
او تأکید کرد که این مسئله باید با مشارکت قوه قضاییه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حل شود و گفت که پارک نیز در این مسیر پیشقدم شده است. کارگروه مالکیت فکری پارک در ماههای اخیر چندین جلسه برگزار کرده و در نمایشگاه امسال نیز یک نشست تخصصی با حضور وکلای برجسته حوزه مالکیت فکری تشکیل خواهد شد.
ایمانیخوشخو همچنین درباره همکاریهای بینالمللی پارک توضیح داد که ارتباط با پارکهای علمی و فرهنگی روسیه، صربستان، ترکیه و امارات در حال گسترش است و پارک مسئولیت ارتباط فرهنگی با بریکس را نیز بر عهده دارد. هرچند برخی شرکتهای خارجی به دلیل مسائل ویزا نتوانستهاند در این دوره از نمایشگاه حضور پیدا کنند، اما مذاکرات ادامه دارد و انتظار میرود در ماههای آینده تبادلات بیشتری شکل بگیرد.
او گفت: بازارهای بریکس، بهویژه هند و روسیه، فرصت بزرگی برای صادرات محصولات فرهنگی ایران است. ما در انیمیشن، بازی و تولید محتوای دیجیتال ظرفیتهای بالایی داریم.
در پایان، رئیس دانشگاه علم و فرهنگ تأکید کرد که «مدل حرکت از پایین به بالا» یعنی شروع از شرکتها، هنرمندان و ایدهپردازان و سپس حرکت به سمت سیاستگذاری کلان، رمز موفقیت این حوزه خواهد بود. او افزود: فناوریهای نوین باید با فرهنگ ایرانیاسلامی آمیخته شوند؛ این همان مزیت نسبی ما در عرصه جهانی است.
