سرنوشت فعالیت استارلینک در ایران مشخص شد؟

پایگاه خبری افق و اقتصاد – به دنبال پیگیری وزارت ارتباطات برای فعالیت قانونی اینترنت ماهواره ای در کشور، به تازگی اعلام شد که اتحادیه جهانی مخابرات استارلینک را به رعایت قوانین سرزمینی ایران ملزم کرده است.

در تعریف اینترنت ماهواره ای گفته شده که امواج از طریق ماهواره ارسال می‌شود و کاربر برای دریافت آن باید از تجهیزات مخصوص آن یعنی دیش و دریافت کننده امواج استفاده کند. کارشناسان معتقدند اگر این نوع از اینترنت فراگیر شود، احتمال تولید تجهیزات آن با قیمت کمتر هم ممکن خواهد بود یا حتی سیم کارت‌هایی مانند آنچه در تلفن ماهواره‌ای استفاده می‌شود، تولید خواهد شد اما هنوز برای رسیدن به این مراحل زود است.

اما نکته قابل توجه این است اینترنت ماهواره ای بیشتر در شرایطی به کار می رود که دسترسی معمولی به اینترنت (کابلی، فیبر نوری، دایال-آپ و بی سیم) امکان پذیر نیست یا از کیفیت پایینی برخوردار است. ماهواره‌ می‌تواند با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود همچون پایداری، انعطاف‌پذیری، تأخیر کم و تأمین ظرفیت قابل ملاحظه و ارزان‌قیمت، کمک شایانی در کاهش شکاف دیجیتال در کشور و سیگنال‌رسانی به مناطق محروم و دورافتاده داشته و به عنوان بخش مهمی در لایه زیرساخت و خدمات پایه معماری شبکه اینترنت نقش‌آفرین است. در این راستا شرکت فضایی اسپیس‌ایکس پروژه اینترنت ماهواره‌ای “استارلینک” را در سال ۲۰۱۵ با هدف فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت آغاز کرد.

در ایران مرکز ملی فضای مجازی در سال های گذشته، رویکرد خود را درباره منظومه‌های ماهواره‌ای اینگونه مطرح کرد که اپراتورهای ماهواره‌ای ملزم به فعالیت طبق معاهدات بین‌المللی در حوزه فضایی و اصول و مقررات سازمان ملل و اتحادیه‌های تخصصی مربوطه هستند و باید قوانین و مقررات ملی کشورها را برای حفظ استقلال و حاکمیت دولت‌ها در حوزه ارتباطات و صیانت از گذرگاه‌های رسمی تبادل اطلاعات را به منظور جلوگیری از هرج و مرج و مقابله با جرایم سایبری رعایت کنند.

در نهایت با گذشت زمان، با شروع پاییز در سال گذشته خبرهایی مبنی بر فعالیت اینترنت ماهواره ای منتشر شد؛ در واقع مدیرعامل این شرکت اعلام کرد نزدیک به ۱۰۰ استارلینک فعال در ایران دارد. ایران هم به موازات گسترش فعالیت اینترنت ماهوراه ای در سایر کشورها موضع خود نسبت به این موضوع را اعلام کرده است.

در این راستا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره امکان فعالیت استارلینک در کشور گفته است که از فعال شدن اپراتورهایی که اینترنت ماهوره ای ارائه می دهند استقبال می کنند و در حال حاضر سه اپراتور هستند که اینترنت ماهوره ای را در نقاط دورافتاده روستایی ارائه می کنند.

او تأکید کرد طبق قواعد بین المللی هر اپراتور اینترنت ماهواره ای که بخواهد در قلمروی یک کشور سرویس ارائه کند باید قواعد سرزمینی آن کشور را رعایت کند. طبق گفته وی، این قواعد  به همه این اپراتورها از جمله استارلینک ابلاغ شده است و اگر این قواعد را بپذیرند، از فعالیت آنها استقبال می کنند؛ در واقع ۳۰۰۰ روستا وجود دارد که هنوز به اینترنت متصل نیستند که با این اقدام می‌توان آن‌ها را به اینترنت متصل کرد.

اما اخیرا با پیگیری های حقوقی بین المللی وزارت ارتباطات «استارلینک» ملزم به رعایت قوانین سرزمینی جمهوری اسلامی ایران شده است. درواقع اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) اعلام کرد که ارایه خدمات از سوی استارلینک در مرزهای جمهوری اسلامی ایران به دلیل عدم رعایت قوانین سرزمینی، غیرمجاز است.

درباره جزئیات این اتفاق می توان گفت مطابق یکی از قطعنامه های ITU، ارایه خدمات از سوی یک شرکت خارجی در چارچوب مرزهای کشور دیگر منوط به دریافت مجوز از سوی آن کشور است که در بررسی های به عمل آمده مشخص شد استارلینک برای ارایه اینترنت ماهواره ای هیچ مجوزی را تاکنون از جمهوری اسلامی ایران دریافت نکرده است. بنابراین مصوبه اخیر اتحادیه بین المللی مخابرات زمینه را برای فعالیت قانونی استارلینک در ایران فراهم می کند.