تهدید کسب و کارهای آنلاین در سایه محدودیت های اینترنتی
اکرم رضائی نژاد
پایگاه خبری افق و اقتصاد – بعد از شیوع بیماری کرونا بسیاری از کسب و کارها و خدمات برای ادامه حیات اقتصادی به فضای مجازی منتقل شدند و این مساله باعث جهش توسعه کسب و کارها در فضای آنلاین و مجازی شد.
پس از اعمال محدودیت های اینترنت از شهریور سال جاری، بسیاری از کسب‌وکارها دچار زیان شدیدی شده‌اند. بسیاری از زنان شاغل در خانه محصولات تولیدی خود را در پلتفرم اینستاگرام عرضه می‌کردند که بعد از مسدود شدن این فضا کسب‌وکار آنها با چالش جدی مواجه شده است.
همچنین تکرار قطع دسترسی‌های ارتباطی و اعمال محدودیت‌های اینترنتی در این مدت با مختل کردن فعالیت اصناف مختلف، زیان قابل‌توجهی را متوجه آنها و البته کشور کرده است.
اگرچه آمار دقیقی از میزان خسارت‌ها وجود ندارد اما گزارش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای که به تازگی منتشر شده است، نشان می‌دهد بیش از ۴۱ درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند.
از سوی دیگر برآورد نت‌بلاکس از زیان اقتصادی قطعی اینترنت در ایران، مبلغی در حدود یک و نیم میلیون دلار به ازای هر ساعت بوده است.
بررسی‌های سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران(نصر) نشان داد که این محدودیت‌ها، در هر روز بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان به هر کسب‌وکار زیان مالی وارد کرده است. این زیان فقط بعد مالی آسیب این قطعی‌ها را در کوتاه‌مدت در برمی‌گیرد و اثرات منفی ایجاد شده بر برندها از طریق تضعیف ارتباط با مخاطبان و همچنین ناامیدی نیروهای متخصص و تصمیم به ترک شرکت با هدف مهاجرت فعلا قابل ارزیابی نیست. طبق پایش انجام شده، ۵۳درصد کسب‌وکارها روزانه ۵۰ میلیون تومان، ۲۱ درصد بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان، حدود ۱۸ درصد بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان و قریب به ۸ درصد روزانه بالاتر از ۵۰۰ میلیون تومان خسارت می‌بینند. نصر چنین استدلال می‌کند که اگر تعداد کارکنان را شاخصی برای بزرگی شرکت‌ها بدانیم، می‌شود گفت تقریبا همان ۸ درصدی که بالای ۲۰۰ نفر نیرو دارند احتمالا روزانه بالای ۵۰۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید و همان ۷۳ درصدی که زیر ۵۰ نفر نیرو دارند روزانه ۵۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید.
در گزارش این سازمان، ارتباط مستقیم کاهش فروش با درآمد شرکت‌ها به‌دلیل اختلال در کانال‌های فروش، اختلال در استفاده از ابزارهای بازاریابی دیجیتال، لطمه به عملیات روزانه استفاده از ابزارهای ارتباط با مشتریان مورد تاکید قرار گرفته و آمارها نشان می‌دهند که اکثر کسب‌وکارها از این محدودیت‌ها آسیب جدی دیده‌اند؛ به‌طوری که بیش از ۴۱درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰درصد کاهش فروش داشته‌اند. ۱۱ درصد شرکت‌ها کسانی هستند که کمتر از ۲۵ درصد درآمد از دست داده‌اند و ممکن است تحت تاثیر نوسان‌های کوتاه‌مدت باشند.
اگرچه این محدودیت‌ها برای نخبگانی که سال‌ها با خون دل، ذره‌ذره کسب‌وکار خود را توسعه داده‌اند و بستری برای ایجاد شغل و تامین مالی میلیون‌ها نفر ایجاد کرده‌اند چیزی جز زیان مالی و اعتباری نداشت، اما برای برخی گروه‌های خاص و در راس آن ارائه‌دهندگان ابزارهای دور زدن فیلترینگ (فروشندگان VPN و فیلترشکن) سراسر نعمت بود.
فیلترینگ، کسب‌وکارها را از نظر مالی و فنی دچار آسیب کرده و همچنین استفاده از فیلترشکن ها مخاطرات جدی برای فضای کسب و کار ایجاد کرده است.
میلیون‌ها دلار برای دسترسی به اینترنت، سرمایه‌گذاری می شود و دولت می‌خواهد بار دیگر با فیلتر کردن جلوی آن سرمایه‌گذاری و رشد را بگیرد؛ ادامه این روند با گسترش فیلترشکن ها، باعث خروج دولت از مسیرهای دسترسی به فضای مجازی و مدیریت آن است.
هر چقدر محدودیت بیشتر باشد، سرمایه‌گذاری محدود می‌شود و با افزایش محدودیت، شیرازه فضای مجازی از هم می پاشد و باعث زیان گسترده تر خواهد شد. اینترنت طبقاتی عدالت اقتصادی را از بین میبرد و اگر اینترنت به صورت انحصاری باشد کسب و کارهای کوچک از بین خواهند رفت.
افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در اقتصاد دیجیتال، تشدید موج مهاجرت نیروهای متخصص، مختل شدن عملیات جاری شرکت‌ها با اختلال در ابزارها و سیستم‌های اتوماسیون، دشواری‌های مراودات بین‌المللی شرکت‌ها، نابودی بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی خانگی و روی آوردن بعضی صاحبان آنها به دست‌فروشی، تنها شماری از پیامدهای تلخ تصمیمات اخیر سیاستگذاران هستند.
