نفوذ دانش بنیان‌ها و تأمین ۹۰ درصدی امنیت غذایی
پایگاه خبری افق و اقتصاد – تمرکز بر شرکت‌های دانش‌بنیان کشور را در ۹۰ درصد محصولات اساسی و کاربردی خودکفا می‌کند.
نفوذ دانش فعالیت اقتصادی را در افق روشن‌تری ترسیم می‌کند. در حال حاضر سخن از تأسیس و راه اندازی شرکت‌های دانش بنیان بسیار گسترده شده اما خروجی آن در جامعه و رفاه اجتماعی کمتر دیده می‌شود. عبور از کشاورزی سنتی تأمین امنیت غذایی را برای کشورهای پرجمعیت به ارمغان آورده ضمن آنکه کمک زیادی به ارزآوری این کشورها کرده است.
ایران همچنان در میانه این گذار بوده و امروز کشاورزی ایران بین سنتی و مدرن در دام عدم مدیریت قرار گرفته است. نه آماری از میزان کشت وجود دارد و نه اینکه چه محصولی در کجا در حال کشت است. راه اندازی رصدخانه بخش کشاورزی هنوز در مدار خود قرار نگرفته و آورده‌ای برای کشت و کار کشور فراهم نکرده است.
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی راهبری از این گذار (سنت به مدرن) را بر عهده دارد و فعالیت شرکت‌های دانش بنیان‌ها را توسعه داده است. سید مجتبی خیام‌نکویی، معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با تاکید بر این که تنها مسیر برای امنیت غذایی دانش‌بنیان شدن بخش کشاورزی است، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های دانش‌بنیان شدن بخش کشاورزی را نفوذ دانش‌های بومی و فنی دانست.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، خیام نکویی گفت: خرید غذا از بازارهای جهانی امر ساده نیست چراکه غذا به ابزار سیاسی و به یک سلاح تبدیل شده است؛ بنابراین به دلیل محدودیت منابع آبی و حرکت به سمت واردات راه به خطا رفتن است.
وی ادامه داد: امسال خرید تضمینی گندم از ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن عبور کرد که نسبت به سال گذشته ۲.۵ میلیون تن افزایش را نشان می‌دهد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که نیاز گندم کشور ماهانه یک میلیون تن است، گفت: حدود ۱.۵ میلیون تن هم نیاز بخش صنعت است که در مجموع با ۱۳.۵ میلیون تن تولید گندم به خودکفایی کامل می‌رسیم. با تمرکز روی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، امکان صادرات گندم به کشورهای دیگر هم فراهم می‌شود.
خیام‌نکویی با بیان این که اگر از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت شود، می‌توانیم در ۹۰ درصد محصولات اساسی در کشور خودکفا شویم، گفت: این در حالی است که در شرایط کنونی برای تأمین ۲۰ درصد نیاز کشور سالانه ۱۰ تا ۱۶ میلیارد دلار ارز از کشور خارج می‌شود.
رئیس سازمان تات با اشاره به اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان در تولیدات کشاورزی عنوان کرد: ۲ میلیون هکتار سطح کشت گندم آبی و ۴ میلیون هکتار سطح کشت گندم دیم در کشور وجود دارد که با استفاده از تکنیک شرکت‌های دانش‌بنیان، میانگین گندم از ۳۵۰ کیلوگرم در مناطق دیم به بیش از یک تن در هکتار افزایش یافته و در برخی زمین‌ها تولید به ۲۵ تن در هکتار رسیده است.
وی درباره نیازمندی کشور اظهار کرد: نیاز کشور به غذا ۱۴۳ میلیون تن و تولید کشور ۱۲۵ میلیون تن است و در حال حاضر ۸۰ درصد در تأمین محصولات کشاورزی و غذا خودکفا هستیم که اگر تمرکز لازم را بر روی شرکت‌های دانش‌بنیان داشته باشیم، در چند سال آینده در ۹۰ درصد محصولات اساسی و کاربردی خودکفا خواهیم شد.
خیام‌نکویی گفت: دانش‌هایی که در حوزه کشاورزی تولید می‌شود، باید به بخش خصوصی منتقل شود تا آنها این آورده‌ها را به صورت کاربردی اجرایی کنند؛ در حال حاضر تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه کشاورزی مورد تأیید مسئولان نظام نیست و باید در این حوزه اقدامات جدی انجام شود.
وی با بیان این که میانگین سنی بالای کشاورزان مهم‌ترین چالش پیش رو است، گفت: اکنون میانگین سنی کشاورزان کشور ۵۴ سال است و طی ۱۰ سال آینده، بخش زیادی از افراد فعال در حوزه کشاورزی را نخواهیم داشت.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: برخی افراد تصور می‌کنند که فقط وزارت جهاد کشاورزی مسؤولیت امنیت غذایی کشور است، در حالی که ۶ تا ۷ وزارتخانه برای تأمین امنیت غذایی کشور به وظایف خود عمل می‌کنند. به عنوان مثال وزارت نفت باید به موقع کود ازته تحویل کشاورزان دهد.
وی با اشاره به الگوی مصرف مناسب افزود: نبود الگوی مصرف مناسب از دیگر چالش‌های پیش رو است به طوری که ۹۳ درصد در تأمین روغن وابسته به واردات هستیم چرا که ۲ برابر کشورهای دیگر مصرف می‌کنیم؛ همچنین ۲۰ درصد از کل واردات بخش کشاورزی که حدود ۱۶ میلیارد دلار است، مربوط به واردات روغن است. از بین رفتن محصولات کشاورزی قبل از رسیدن به سفره مردم هم از دیگر چالش‌هاست، حدود ۳۰ تا ۳۷.۵ میلیون تن از غذای مردم قبل از رسیدن به سفره از بین می‌رود که با این میزان می‌توان ۲۰ میلیون نفر را تغذیه کرد.
تأمین ۹۵ درصدی امنیت غذایی در کشور یکی از برنامه‌های تدوین شده در وزارت جهاد کشاورزی است و برای رسیدن به این عدد حتی آمار دقیقی از خودکفایی تولید وجود ندارد. بنابراین تا هنگامی که آماری دقیق از نوع، میزان و… وجود نداشته باشد، نمی‌توان درباره عدد تأمین امنیت غذایی اظهار نظر کرد.
