قفسه‌های خالی، انبارهای پر
اکرم رضائی‌نژاد
در حالی که قفسه فروشگاه‌ها از روغن خالی است، انبارهای واردکنندگان لبریز از این کالای اساسی است. اختلاف قیمت‌گذاری و سیاست‌های ارزی، بهانه‌ای شده تا سودجویان با احتکار روغن، بازار را به بازی بگیرند و جیب مردم را خالی کنند.
به گزارش پایگاه خبری افق و اقتصاد، در هفته‌های اخیر، کاهش چشمگیر عرضه روغن خوراکی در بازار، به ویژه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌ها، به یک چالش اساسی تبدیل شده است. شهروندان از کمبود این کالای اساسی گلایه دارند، در حالی که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و انجمن‌های صنفی، دلایل متفاوتی برای این وضعیت ارائه می‌دهند.
کمبود عرضه یا خودداری واردکنندگان؟
اکبر فتحی، معاون وزیر جهاد کشاورزی، کاهش عرضه روغن را تأیید کرده و علت آن را خودداری واردکنندگان از عرضه کالا به بازار به دلیل مسائل مالیاتی، افزایش حقوق گمرکی و اختلاف بر سر قیمت‌گذاری عنوان می‌کند. به گفته وی، اطلاعات سامانه‌ها نشان می‌دهد که انبارهای بخش خصوصی مملو از روغن خوراکی است، اما عرضه به بازار به دلایل اقتصادی متوقف شده است.
دولت برای حل این مشکل، کاهش مالیات بر ارزش افزوده از ۱۰ به ۱ درصد را به مجلس پیشنهاد داده و به گمرک دستور تسهیل فرآیندها را داده است. فتحی ادعا می‌کند که تا ۴۰ روز آینده مشکلی در تأمین روغن وجود نخواهد داشت و ثبت سفارش‌های جدید برای واردات روغن و دانه‌های روغنی انجام شده است.
افزایش تقاضا یا سوءمدیریت؟
برخی تحلیل‌ها نشان می‌دهد که افزایش تقاضا به دلیل توزیع کالابرگ‌های الکترونیکی نیز در کمبود روغن نقش داشته است. با این حال، فعالان بازار معتقدند مشکل اصلی، سیاست‌های ارزی متناقض، تأخیر در قیمت‌گذاری و انحصارطلبی برخی شرکت‌ها است.
حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی، به “احتکار قانونی” اشاره کرده و می‌گوید: تغییر ناگهانی نرخ ارز از نیمایی به توافقی باعث شده واردکنندگانی که با ارز نیمایی خریداری کرده‌اند، از عرضه روغن خودداری کنند. همچنین، توزیع قطره‌چکانی توسط برخی تولیدکنندگان و اولویت‌دهی به فروشگاه‌های زنجیره‌ای، فشار قیمتی بر مصرف‌کننده نهایی را افزایش داده است.
واکنش مسئولان و وعده‌های اصلاحی
وزارت جهاد کشاورزی وعده داده که با شرکت‌های متخلف برخورد خواهد کرد و از مردم خواسته تا تخلفات را از طریق سامانه‌های ۱۲۴ و ۱۳۵ گزارش دهند. از سوی دیگر، علی فاضلی، رئیس انجمن روغن نباتی، کمبود موقت را ناشی از تعطیلات نوروز و مشکلات حمل‌ونقل دانسته و اطمینان داده که با بازگشت کارخانه‌ها به چرخه تولید، عرضه روغن به حالت عادی بازخواهد گشت.
آیا بازار روغن به ثبات می‌رسد؟
در حالی که دولت وعده‌های کوتاه‌مدتی برای رفع کمبود روغن داده، ابهام در سیاست‌های ارزی، قیمت‌گذاری و شفافیت توزیع همچنان چالش‌های اصلی هستند. اگر نظارت‌ها افزایش نیابد و هماهنگی بین بخش‌های دولتی و خصوصی بهبود پیدا نکند، ممکن است بحران روغن به سرنوشت بازار برنج دچار شود؛ جایی که انحصار و گرانی به یک معضل پایدار تبدیل شد. بنابراین آینده بازار روغن به اجرای وعده‌های مسئولان و شفافیت در توزیع بستگی دارد.
