هشدار درباره پررنگ تر شدن مهاجرت های گروهی

محمود رحمانی

پایگاه خبری افق و اقتصاد- مهاجرت گروهی استعدادهای کشور در قالب استارت‌آپ به چالش تازه‌ای در زیست‌بوم استارت‌آپی تبدیل شده و ریشه آن سیاست‌های اقتصادی کلان است، هرچند جذب استارت‌آپ‌ها در اروپا آسان نیست اما مهاجرت حتی یک استارت‌آپ هم “بحران” است.

تقریبا هفته‌ای نیست که در شبکه‌های اجتماعی، پست خداحافظی یک کارمند حاذق در حوزه فناوری اطلاعات و خروجش از ایران را نبینیم. برخی از کشورهای اطراف ایران حتی برای برنامه‌نویسان و دیگر مشاغل ویزاهایی با اسامی چشم‌گیری همچون ویزای طلایی صادر می‌کنند.

در این میان شرکت‌های حوزه فناوری در ایران، نیروهای خود را یکی یکی از دست می‌دهند و برخی این شرایط را به مطرح شدن موضوعاتی مانند طرح صیانت ارتباط می‌دهند و برخی آن را ناشی از فشار اقتصادی وارد شده بر شرکت‌ها و کارمندان آنها. موضوع هرچه باشد؛ بحرانی است که تازگی هم ندارد اما این روزها پررنگ‌تر شده و نگرانی‌های خاصی به وجود آورده است و در برخی موارد یک «ناامیدی» را شکل داده است.

شما هم حتما روی تلفن همراهتان دهها اپلیکیشن نصب کرده اید اما شاید ندانید که خیلی از این نرم افزارهای کاربردی را مهندسان ایرانی طراحی کرده و توسعه داده اند؛ ولی الان که این سطور را می خوانید دیگر در ایران حضور ندارند و شاید هم ندانید توسعه و ارتقای این نرم افزارهای کاربردی منوط به پشتیبانی شبانه روزی متخصصانی است که کم یاب شده اند.

برای ساده تر شدن صورت مساله به سلسله مراتبی که برنامه نویس‌ها بر اساس تجربه کاری به چند دسته تقسیم می‌شوند نگاهی می اندازیم:

«توسعه دهنده تازه‌کار (Junior)» ، «توسعه دهنده ارشد (Senior)» ، «معمار ارشد (Lead Architect)» ، «مدیر میانی در پروژه‌های نرم افزاری (Mid Level Manager) » و «رهبر ارشد (Senior Leader)»؛ خبر خوب اینکه ایران یکی از کشورهایی است که در ۶ رده بالا متخصصان مبرز و گمنامی دارد.

اما در سالهای اخیر کشورمان از حضور خیلی از صاحبان این مهارت ها خالی شده است. و خبر بدتر آنکه متاسفانه بعضا افرادی که توانایی های ابتدایی دارند خود را به جای معمار ارشد، مدیر میانی و رهبر ارشد جا می زنند؛ این یعنی حفره ای بزرگ در نرم افزار های بعد از این.

به تازگی بازاری بوجود آمده به نام “بازار برون سپاری فناوری اطلاعات”. بازار برون سپاری فناوری اطلاعات در سال ۲۰۲۱ حدود ۵۲۶ میلیارد دلار تخمین زده می شود و انتظار می رود تا سال ۲۰۲۷ به ۶۸۲ میلیارد دلار برسد.

رشد خارق العاده صنعت برون سپاری نشان می دهد که برون سپاری روشی مؤثر برای ساخت محصولات فناوری اطلاعات است.

برون سپاری پروژه های آی تی و توسعه نرم افزار این امکان را فراهم می کند تا شرکت ها از بهترین استعدادهای جهان استفاده کنند. همچنین در هزینه های توسعه نرم افزار صرفه جویی شده دسترسی به کارکنان انعطاف پذیر را فراهم می کند.یعنی هر زمان صاحب پروژه خواست آنها را احضار یا اخراج می کند.

در سالهای اخیر متخصصان ایرانی با کیفیت و مهارت ترین و البته ارزان ترین در مقایسه با متخصصان ملیت های دیگر بوده اند.

طی سالهای گذشته چندین کشور خود را به عنوان مقاصد برتر برای برون سپاری در سراسر جهان معرفی کرده اند. فیلیپین، هندوستان، اوکراین و آرژانتین از جمله این کشورها بوده اند. اما این کشورها مقصد اصلی ایرانی ها نبوده اند.

کشور ترکیه در میان کشورهای برتر برای برون سپاری پروژه‌های نرم‌افزاری در رتبه‌ی سی و نهم قرار دارد و اصلی ترین مقصد متخصصان برنامه نویسی و نرم افزار ایرانی است.

دلیل این موضوع بیشتر معطوف به قرابت های فرهنگی و همسایگی است ولی همین هم متخصصان ایرانی را کشور جدا کرده است که این جمله شبیه توجیه هایی است که مقامات دولتی می کنند.

حداقل طی یک سال اخیر علاوه بر مهاجرت چهره های متخصص، تیم های متخصص و استارتاپهای ایرانی که روی موبایل هایمان هستند هم به کشوری که در رده سی و نهم جهانی قرار دارد مهاجرت کرده اند. فقط جا و انگیزه برای متخصص ها کم نیست، خیلی از تیم های طراحی، توسعه و مدیریت نرم افزارهای کاربردی هم جلای وطن کرده اند.