قرنطینه شانگهای و افزایش نگرانی ها درباره اقتصاد جهان

زهرا افشاری

پایگاه خبری افق و اقتصاد- به دلیل بزرگی اقتصاد چین و تعاملات فراگیر تجاری این کشور با اکثر اقتصادهای جهان، تحولات اقتصادی در آن بر بازارهای مالی تاثیرات زیادی دارد.

استراتژی کووید-صفر چین که تاکنون صدها میلیون نفر را در خانه‌هایشان محبوس کرده، سختگیرانه‌ترین نوع محدودیت کرونایی در سرتاسر جهان است که به واسطه آن زنجیره تولید و تامین چین و در نتیجه سرتاسر جهان مختل شده است.

نزدیک به یک سوم کالاهایی که از بندر شانگهای خارج می‌شوند به دلیل محدودیت‌های شدید ناشی از کووید، متوقف شده‌اند. این تاخیرها قرار است بحران زنجیره تامین را تشدید کند که باعث کمبود و افزایش قیمت در سراسر جهان شده است.

استامر، اقتصاددان مؤسسه اقتصاد جهانی کیل (IfW-Kiel) هشدار داده است که اروپا و ایالات متحده می‌توانند انتظار تاخیر و کمبود بیشتر واردات لوازم الکترونیکی از چین را در نتیجه قرنطینه کووید در مرکز تجاری شانگهای داشته باشند.

وینسنت استامر، کارشناس تجارت جهانی به دویچه وله گفت که صادرات از بزرگترین بندر کانتینری جهان در شانگهای نزدیک به یک سوم کاهش یافته است.

او توضیح داد: “سه هفته پس از شروع قرنطینه، تقریباً ۳۰ درصد از کالاهایی که در حال حاضر باید شانگهای را ترک کنند، وجود ندارند. به عبارت دیگر، ۳۰ درصد صادرات کمتر به سایر نقاط جهان.”

استامر تصویری را در توییتر منتشر کرد که نشان می‌دهد حجم محموله‌های خروجی از شانگهای به شدت کاهش یافته است، در حالی که حجم کالا از سایر بنادر چین ثابت مانده است. سایر داده‌های بندر نشان می‌دهد که  به طور میانگین روزانه ۱۴۰هزار کانتینر به ۱۰۰هزار کانتینر کاهش یافته است.

شانگهای نقطه صفر شروع دوباره بزرگترین موج کووید-۱۹ در چین از زمان شروع همه گیری یعنی بیش از دو سال پیش است. این شهر بندری با جمعیتی بالغ بر ۲۶ میلیون نفر، از ۲۸ مارس در قرنطینه شدیدی قرار دارد که برخی از کارگران را مجبور به خوابیدن در کارخانه های خود کرده است.

کارخانه‌ها در مناطق اطراف شانگهای در تولید و صادرات کالاهای مصرفی مانند تبلت و تلویزیون و همچنین کالاهای الکترونیکی پیچیده‌تر و متوسطی که برای تولید در غرب استفاده می‌شوند، تخصص دارند.

استمر گفت: «به نظر می‌رسد سرعت تولید در منطقه شانگهای کند شده است و کالاها به بندر نرسیده‌اند تا در کشتی‌های کانتینری بارگیری شوند.»

با وجود تضمین مقامات چینی مبنی بر اینکه عملیات بندری تحت تأثیر محدودیت‌ها قرار می‌گیرد، تاخیرهای حمل و نقل افزایش یافته است.

تصاویری که از منابعی مانند ترافیک دریایی در رسانه‌های اجتماعی ارسال شده است، میزان تأخیرها را نشان می‌دهد. تعداد زیادی کشتی که در آب‌های نزدیک شانگهای لنگر انداخته‌اند و محموله‌ای برای بارگیری وجود ندارد.

استامر گفت که تاخیرها در اروپا تا حدود دو ماه دیگر احساس خواهد شد زیرا بین ۵ تا ۶ هفته طول می کشد تا کشتی‌های کانتینری از شانگهای به بندر شمالی هامبورگ آلمان سفر کنند و دو هفته دیگر نیز تخلیه و تحویل کالاها طول می کشد.

استامر پیش‌بینی کرد که در نتیجه این اتفاقات، تابستان امسال کالاهای مصرفی گران‌تر می‌شوند و افزود که آلمان می‌تواند یکی از کشورهایی باشد که بدترین آسیب را از تأخیرها می‌بیند زیرا نزدیک به یک سوم تجارت دریایی بین چین و بزرگترین اقتصاد اروپا از طریق بندر شانگهای ارسال می‌شود. او گفت که بین ۵ تا ۸ درصد تجارت بین دو کشور در حال حاضر به تاخیر افتاده است.

ماکسیمیلیان بوتک، نماینده اقتصادی آلمان در چین، از این پیش‌بینی حمایت کرد و روز جمعه به خبرگزاری dpa گفت که مسیرهای تحویل جایگزین از طریق سایر بنادر برای کاهش ضرر ناشی از این اتفاق کافی نیست.

بوتک تایید کرد که خود بندر شانگهای بزرگترین منطقه نگرانی نیست زیرا تاخیرهای اصلی ناشی از حمل و نقل کالا از کارخانه ها به بندر بوده است.

تأخیرهای تازه مطمئناً بحران زنجیره تأمین را تشدید می‌کند که از زمان قرنطینه‌های ناشی از کووید ۱۹ در سراسر جهان در بهار ۲۰۲۰ افزایش یافته است. همه‌گیری در ابتدا باعث بسته شدن بخش‌های بزرگی از اقتصاد جهانی شد که شرکت‌های حمل‌ونقل را مجبور کرد برنامه‌های حمل و نقل را لغو کنند. این به نوبه خود باعث شد تعداد زیادی کشتی کانتینری در سواحل بنادر غربی و چین لنگر بیاندازند. اغلب این لنگراندازی‌ها در مکان‌های اشتباهی بود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، در نتیجه، بیش از سه چهارم بنادر جهان طی دو سال گذشته دوره‌های فعالیت غیرعادی طولانی ای را تجربه کرده‌اند. سال گذشته، بسته شدن دو بندر دیگر چین، نینگبو-ژوشان و یانتیان، کمبود کالاهای خرده‌فروشی و تولیدی را برای بقیه جهان تشدید کرد.

در نتیجه این اتفاقات، اقتصاد آلمان در سال ۲۰۲۱ تنها ۲.۷ درصد رشد کرد، به جای ۴.۷ درصد که پیش بینی شده بود. تورم نیز به بالاترین حد در ۳۰ سال اخیر رسید. استامر در تشریح تصویر جهانی به دویچه وله گفت که تقریباً ۱۲ درصد از همه کالاهایی که در سراسر جهان با کانتینر در حال حرکت هستند در حال حاضر در کشتی‌هایی گیر کرده‌اند که حرکت نمی‌کنند. نرخ معمول کمتر از ۶ درصد است. این در حالیست که بالاترین نرخ ثبت شده تا کنون ۱۴ درصد در اواخر تابستان ۲۰۲۱ بوده‌است.

مقامات شانگهای قول دادند که کنترل‌های ویروس رانندگان کامیون را که مانع تحویل آنها می شود، کاهش دهند. آسوشیتدپرس به نقل از معاون شهردار ژانگ وی گفت که منطقه “همه تلاش خود” را برای حل بحران انجام می‌دهد.

رانندگان کامیونی که کالا را به شانگهای می آورند با چندین پست بازرسی و آزمایش ویروس مواجه شده اند که برخی از شرکت های حمل و نقل و رانندگان را مجبور کرده است تا به طور کامل از فعالیت در این منطقه اجتناب کنند.

وو چونگنگ، مدیر اداره بزرگراههای وزارت حمل و نقل گفت که قرنطینه اکنون به آرامی کاهش می‌یابد و یک رژیم تست کووید ساده‌تر عبور رانندگانی را که به بندر می‌روند آسان می‌کند.

اما استامر هشدار داد: “حدس من این است که ممکن است تاخیرها قبل از اینکه بهتر شوند کمی بدتر شوند.” او پیش‌بینی کرد که زنجیره‌های تامین جهانی «در این سال تقویمی به حالت عادی بازنخواهند گشت»، زیرا رفع تنگناهای بنادر و کشتی‌رانی پیچیده است.

استامر افزود: “در ۱۲ ماه آینده، ما باید مقداری تسهیل را شاهد باشیم، اما به شرطی که بتوان از سایر قرنطینه‌ها در چین اجتناب کرد.” رهبری چین از زمان ظهور ویروس در ووهان در اواخر سال ۲۰۱۹، یک استراتژی سختگیرانه برای مقابله با کووید را دنبال کرده است که شامل مقررات منع آمد و شد، آزمایشات انبوه و الزامات قرنطینه است.

رکود در بازارهای چین به حدی رسیده که در شانگهای طی یک ماه گذشته هیچ خودرویی به فروش نرسیده است. شانگهای، بزرگ‌ترین کلانشهر چین با جمعیتی برابر با ۲۵میلیون نفر طی ۷هفته اخیر تحت قرنطینه و منع تردد شدید بوده است. مجموع میزان فروش خودرو در سرتاسر چین هم طی ماه گذشته کاهشی ۴۶درصدی را تجربه کرده که به‌گفته اتحادیه تولید‌کنندگان خودروی چین، بدترین نرخ فروش طی یک‌دهه گذشته به شمار می‌رود.

ضربه مهلک قرنطینه‌های گسترده در شهرهای بزرگی نظیر شانگهای علاوه بر بازار خودرو بر بازارهای مسکن و خرده‌فروشی هم به‌شدت احساس شده است. میزان خرده‌فروشی در چین در ماه گذشته به نسبت یک سال قبل کاهشی ۱۱درصدی را تجربه کرده است. همزمان، تعداد معاملات مسکن هم در ماه گذشته، شاهد کاهش ۵۰درصدی بوده است. اگرچه قرنطینه‌های گسترده در رکود بازار مسکن نقشی اساسی داشته، اما اقدام اخیر دولت چین برای مهار سفته‌بازی در بازار مسکن هم بر کاهش قیمت‌ها تأثیرگذار بوده است. از آنجایی که بخش ساخت‌وساز در رشد اقتصادی چین نقشی حیاتی بازی می‌کند، رکود اخیر بر بازار کار هم تأثیرگذار بوده و نرخ بیکاری در چین را به ۶درصد رسانده است. این رقم بالاترین نرخ بیکاری چین از ابتدای سال ۲۰۲۰یعنی آغاز بحران کرونا به شمار می‌رود.

آثار منفی منع تردد و قرنطینه سختگیرانه در شهرهای بزرگ چین تنها محدود به اقتصاد این کشور نبوده و کشورهای دیگر جهان را هم تحت‌تأثیر قرار داده است. باوجود آنکه بزرگ‌ترین بندرگاه شانگهای در تقلاست تا فعالیت روزانه خود را حفظ کند، اما درحال حاضر شرکت‌های زیادی در آلمان و دیگر کشورهای اروپایی از کمبود تجهیزات و مواد خام و کالاهای واسطه‌ای برای آماده‌سازی‌ سفارش‌های خود شکایت دارند.

به‌گفته متخصصان، میزان صادرات از این بندر ۴۰درصد کاهش داشته و کشتی‌های زیادی در این بندر در انتظار تخلیه بار یا بارگیری متوقف شده‌اند، اما این بحران تنها محدود به بندر شانگهای نیست. در اواسط ماه گذشته میلادی حجم کانتینر‌های باری که به ۸بندرگاه بزرگ چین وارد شده‌اند، نسبت به سال گذشته ۶درصد کاهش داشته است. وزارت اقتصاد آلمان هشدار داده که تداوم قرنطینه در شهرهای مهم چین می‌تواند به تشدید رکود اقتصادی در جهان منجر شود. کارخانه‌های بزرگی مانند تویوتا و فولکس‌واگن به‌مدت ۲هفته خط تولید را در کارخانه‌های خود تعطیل کردند. اگرچه اکنون روند تولید در این کارخانه‌ها از سر گرفته شده است، اما مختل شدن زنجیره تامین، تولید را کند کرده و ممکن است در نهایت به افزایش قیمت خودرو در بازارهای جهانی بینجامد.

با توجه به اینکه مشخص نیست دولت چین چه وقت از سختگیری‌ها درباره مقابله با همه‌گیری کرونا خواهد کاست، نگرانی‌ها درباره خساراتی که این تدابیر برای اقتصاد جهان خواهد داشت، افزایش یافته است.