تهدید علی‌آبادی به خاموشی انتخابی در اقتصاد بی‌تحرک
پایگاه خبری افق و اقتصاد – وزیر نیرو در کنفرانس بین‌المللی شبکه‌های توزیع برق، از سخت‌ترین تابستان صنعت انرژی پرده برداشت و هشدار داد که اگر «مصرف بی‌هدف و غیرمولد برق» متوقف نشود، دولت ناچار است بخشی از این مصرف را ممنوع کند تا انرژی کشور صرف توسعه واقعی شود. او گفت که پنج سال خشکسالی، نیروگاه‌های برق‌آبی را از مدار خارج کرده و حالا تمرکز وزارت نیرو بر تأمین برق بخش‌های مؤثر بر رشد تولید ناخالص داخلی است، نه بر مصرف تفریحی و غیرمولد.
به گزارش پایگاه خبری افق و اقتصاد، عباس علی‌آبادی با اشاره به شرایط «فوق‌العاده پیچیده» صنعت آب و برق، تأکید کرد: کشور باید از نگاه سنتی عبور کند: «انرژی یارانه‌ای دیگر معنایی ندارد. هر بخشی که به تولید و اشتغال کمک نکند، حق مصرف بی‌حساب ندارد.» او اطمینان داد تابستان ۱۴۰۴ بدون خاموشی سراسری سپری شد، اما هشدار داد این رکورد در گرو اصلاح شدید رفتار مصرفی است.
وزیر نیرو توسعه زمین‌گرمایی مشکین‌شهر و تقویت نیروگاه‌های اتمی را گام نخست در تنوع‌بخشی دانست و گفت: «در کنار طرح ذخیره‌سازی دو تا سه هزار مگاوات، باید فناوری را به منازل برد تا هر خانه ذخیره‌ای کوچک باشد.» علی‌آبادی افزود: «رشد مصرف اگر همزمان با رشد GDP نباشد، فاجعه است، و ما می‌خواهیم از تهدید مصرف یک فرصت صنعتی بسازیم.»
هشدار توانیر درباره صنایع و کولرها
در ادامه نشست، مصطفی رجبی‌مشهدی، مدیرعامل توانیر، با اشاره به کسری ساختاری انرژی گفت: «اگر مدیریت مصرف ادامه نمی‌یافت، در تابستان گذشته باید صنایع بزرگ تعطیل می‌شدند. بیش از ۱۳ هزار مگاوات ظرفیت برق‌آبی از مدار خارج شده بود و کمبود ۲۰ هزار مگاواتی در افق تابستان داشتیم. با وجود این بحران، با اجرای طرح‌های پاسخ‌گویی بار، تابستان بدون خاموشی سپری شد.»
او افزود رشد سالانه مصرف در کشور بالاتر از میانگین جهانی است: «در دنیا رشد برق تابع توسعه هوشمند است، اما در ایران شدت مصرف چند برابر است. سال گذشته بیش از ۶۵۰۰ مگاوات به پیک اضافه شد که معادل ساخت ۵۷ نیروگاه متوسط است.» به گفته وی، سیاست توانیر در سال آینده، تفکیک کامل صنایع مولد از غیرمولد در شبکه و اجرای تعرفه گزینشی است.
رجبی‌مشهدی ادامه داد: «هر صنعتی که بازده انرژی به تولیدش کمتر از ۳۰ درصد باشد، در فهرست محدودیت مصرف قرار می‌گیرد. باید برق از دست صنایعی که تنها برق را به گرما تبدیل می‌کنند، به بخش‌های مولد و اشتغال‌زا منتقل شود.» او همچنین از تداوم برخورد با ماینرهای غیرقانونی و نصب هوشمند ۵.۷ میلیون کنتور خبر داد و گفت این رقم تا سال آینده به ۱۰ میلیون دستگاه خواهد رسید.
او در پاسخ به انتقاد از کنترل شدید مصرف خانگی، گفت: «این کنترل فقط شامل پرمصرف‌هاست. ما ۴۰ میلیون مشترک خانگی داریم و بخش عمده‌ای از آن‌ها مشمول مشوق‌های تخفیف شده‌اند. اما آن دسته از مشترکانی که هشدار پیامکی را نادیده بگیرند، با قطعی موقت روبه‌رو می‌شوند؛ چون اصل عدالت انرژی این است که مصرف بی‌ضابطه یارانه نگیرد.»
مدیرعامل توانیر همچنین از ممنوعیت تبلیغ کولر گازی در صداوسیما دفاع کرد: «سالانه بیش از یک میلیون کولر گازی جدید وارد بازار می‌شود، از جمله ۴۰۰ هزار دستگاه ساخت داخل. ادامه این روند یعنی از بین رفتن همه صرفه‌جویی‌های ملی. تابستان امسال به‌وضوح مشاهده شد که در شهرهای جنوبی، استفاده همزمان از کولر گازی می‌تواند ظرفیت شبکه را تا مرز فروپاشی ببرد.»
در بخش پایانی نشست، کامبیز ناظریان، مدیرعامل برق تهران بزرگ، از افتتاح نخستین رصدخانه انرژی کشور خبر داد و گفت: «این مرکز با تحلیل کلان‌داده‌های مصرف توانست پنج درصد از بار شبکه تهران را کاهش دهد. این رقم معادل احداث یک نیروگاه هزار مگاواتی است، بدون اینکه حتی یک کیلووات برق تولید شود.»
ناظریان توضیح داد که این سامانه رفتار مصرفی مناطق مختلف را در طول شبانه‌روز پایش می‌کند و هم شبکه و هم کاربران را به سوی مصرف هدفمند هدایت می‌کند: «در تهران روزانه حدود ۹ هزار رکورد رفتاری مصرفی ثبت می‌شود. بر اساس این داده‌ها توانستیم نقشه گرمایی مصرف تهیه کنیم و سیاست قطعی‌ها را به صفر برسانیم.»
او با اشاره به رشد شبکه هوشمند پایتخت گفت: تا تابستان آینده یک میلیون کنتور جدید نصب می‌شود و این شهر می‌تواند به پایلوت ملی “داده-محور” صنعت برق تبدیل شود: «اکنون بیش از ۵۰ هزار کیلومتر شبکه شهری در تهران تحت کنترل هوشمند است که موجب کاهش ۱۵ درصدی حوادث شد.»
مدیر برق تهران ادامه داد: «واقعیت این است که تهران با سهم ۳۳ درصدی از مصرف کل کشور، آزمایشگاه آینده صنعت برق ایران است. اگر بتوانیم پایتخت را بدون خاموشی اداره کنیم، سایر شهرها هم پایدار خواهند شد.»
الگوی تازه انرژی؛ عبور از رفاه مصرفی
در پایان نشست، وزیر نیرو بار دیگر خطاب به صنایع و کاربران خانگی گفت: «سال آینده تصمیم‌های سخت‌تری خواهیم گرفت. برق دیگر یک کالای رفاهی نیست، بلکه سرمایه تولیدی کشور است.» او با تأکید بر خودکفایی فناوری افزود: «امروز از طراحی نیروگاه تا ساخت ترانس و کابل، توان مهندسی ایران به سطح صادرات رسیده است. حتی روسیه از خدمات فنی ما استفاده می‌کند. دانشگاه‌ها باید فعال‌تر شوند تا فناوری ذخیره‌ساز و کنتور هوشمند بومی تثبیت شود.»
به گفته علی‌آبادی، هدف نهایی وزارت نیرو، «تبدیل تهدید مصرف به فرصت اقتصاد مولد» است؛ پیامی روشن برای صنایع خاموش، واحدهای بی‌بازده و مصرف‌کنندگانی که هنوز به برق یارانه‌ای دل بسته‌اند.
