تدوین پیش‌نویس دستورالعمل صدور مجوز کارگزاری‌های جدید با تاخیر یک‌ماهه
بر اساس مصوبه هیات مقررات‌زدایی سازمان بورس تا (۳۱ مرداد ۱۳۹۹) فرصت داشت تا دستورالعمل جدیدی درباره مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری‌های تصویب کند، تا ابهام درباره قانونی بودن فعالیت کارگزاری‌های بورس به دلیل ملغیالاثر شدن دستورالعمل گذشته رفع شود. ساعت ۲۱ روز ۳۰ شهریور بود که خبر تدوین پیش‌نویس دستورالعمل صدور مجوز کارگزاری‌های جدید با تاخیر یک ماهه در تارنمای سازمان بورس بارگزاری شد.
مهلت هیات مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار به سازمان بورس برای برداشتن انحصار به وجودآمده در تاسیس کارگزاریها از طریق تنظیم دستورالعمل جدیدی درباره مجوز تأسیس و فعالیت کارگزاریها در بورس، ۳۱ مرداد) به پایان رسیده بود.
در حالی که هیات مقررات‌زدایی ضمانت اجرای بی‌توجهی سازمان بورس به مصوبه خود را، «ملغیالاثر» شدن دستورالعمل کنونی صدور مجوز تأسیس و فعالیت کارگزاری در بورس که مصوب ۲۵/۷/۱۳۸۶است، قرار داده بود و به این ترتیب قانونی بودن فعالیت کارگزاری‌های از شنبه (یک شهریور ۱۳۹۹) در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته بود.
هیأت مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار به موجب تبصره ۳ ماده ۷ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی ایجاد شده است. این هیات هر ماه حداقل یک‌بار به منظور تسهیل شرایط و تسریع مراحل «صدور مجوزهای کسبوکار در مقررات، بخشنامه‌ها، آیین‌نامه‌ها و مانند اینها» به ریاست وزیر امور اقتصادی و دارایی و با حضور دادستان کل کشور، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، رئیس دیوان محاسبات کشور یا نمایندگان تام‌الاختیار آنان، دو نماینده مجلس شورای اسلامی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، رئیس اتاق تعاون مرکزی ایران، رئیس اتاق اصناف ایران و حسب مورد نماینده دستگاه اجرائی ذی‌ربط تشکیل می‌شود.
مصوبات هیأت مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار در مورد بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها پس از تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی و در مورد تصویب‌نامه‌های هیأت وزیران پس از تأیید هیأت وزیران برای کلیه مراجع صدور مجوزهای کسبوکار و کلیه دستگاه‌ها و نهادها که در صدور مجوزهای کسبوکار نقش دارند، لازم‌الاجراست.
در بند الف مصوبات سی‌ونهمین نشست هیأت مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار که بیست‌ونهم تیر برگزار شد، مقرر شده است: «سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است تا تاریخ ۳۱/ ۵/ ۱۳۹۹ دستورالعمل جدیدی درخصوص مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری در بورس را با رعایت مواد ۲ و ۳ قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار به نحوی تنظیم کند که در آن تمامی شرایط تخصصی و حرفه‌ای مربوط به کسبوکار تاسیس کارگزاری در بورس و حتی محدودیت‌های زیرساختی، فنی و نظارتی موجود لحاظ شود تا برای همه متقاضیانی که دارای شرایط و اهلیت لازم هستند، مطابق دستورالعمل مذکور امکان صدور مجوز فراهم شود.»
این هیات در ادامه مصوبه برای اجرایی شدن تنظیم دستورالعمل جدید، ضمانت اجرای سنگینی در نظر گرفته بود تا مسئولان سازمان بورس این مصوبه را پشت گوش نیندازند. در این بخش از مصوبه آمده است: «در صورت عدم تنظیم و تصویب دستورالعمل جدید، دستورالعمل صدور مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری در بورس به شماره ۱۲۱/ ۲۰۱۳۰ مصوب ۳۱/ ۶/ ۱۳۸۶ هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ملغیالاثر می‌شود.»
ملغیالاثر شدن که اصطلاحی حقوقی است به این معناست که از زمان تحقق اسباب لغو اثر (در این مورد تنظیم نشدن دستورالعمل جدید تا ۳۱ مرداد ۹۹)، مصوبه ملغی‌الاثرشده دیگر قابلیت اجرا ندارد؛ بر خلاف ابطال که باعث بی‌اثر شدن مصوبه از زمان تصویب می‌شود. بر این اساس، ملغیالاثر شدن دستورالعمل صدور مجوز تأسیس و فعالیت کارگزاری در بورس به این معنی است که فعالیت کارگزاری‌های از تاریخ ۲۵/۷/۱۳۸۶ تا ۳۱/۵/۹۹ به استناد این دستورالعمل از نظر حقوقی صحیح است اما بعد از تاریخ ۳۱مرداد ۹۹ دیگر نمی‌توانند به استناد دستورالعمل یادشده فعالیت کنند.
پیش‌نویس دستورالعمل صدور مجوز کارگزاری‌های جدید تدوین شد
در همین مورد محمد عطایی مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار روز گذشته، گفت: بر اساس مصوبه سی و نهمین جلسه هیات مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار، مقرر شد تا سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعمل صدور مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری‌های جدید را تنظیم کند.
عطایی با بیان اینکه این پیش‌نویس در بخش قوانین و مقررات تارنمای سازمان بورس به آدرس www.seo.ir قابل مشاهده است، افزود: هرچند در این پیش‌نویس تمامی شرایط تخصصی و حرفه‌ای مربوط به کسب و کار تاسیس کارگزاری و مسایل زیرساختی، فنی و نظارتی مورد توجه قرار گرفته است، اما دستورالعمل مورد اشاره فعلا در قالب پیش‌نویس پیشنهادی تدوین شده است و کارشناسان و صاحب‌نظران می‌توانند نظرات خود را در این زمینه به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کنند.
مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه امروز بازار سرمایه نیازمند کارگزاری‌های بزرگ بورسی است، یادآور شد: کارگزاری‌های جدید باید از زیرساخت‌های فنی توسعه‌یافته و توان تخصصی بالا در حوزه IT برخوردار باشند و دستورالعمل فوق نیز بر همین اساس احصا شد.
او با تاکید بر اینکه محور برآورد سرمایه، ابعاد فنی و زیرساختی است، افزود: در این دستورالعمل، به OMS و بک‌آفیس‌های اختصاصی کارگزاریها توجه ویژه‌ای شده است و بخش عمده‌ای از سرمایه پیشنهادی برای تاسیس کارگزاری، به این امر اختصاص دارد.
عطایی ادامه داد: بررسی پیش‌نویس دستورالعمل صدور مجوز برای فعالیت کارگزاری‌های جدید در دستور کار کمیته تدوین مقررات سازمان بورس قرار گرفته است و پس از جمع‌بندی نهایی، باید به تایید هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار نیز برسد.
مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان، مجددا از متخصصان و کارشناسان بازار سرمایه دعوت کرد تا دیدگاه و پیشنهادهای خود را به سازمان بورس و اوراق بهادار منتقل کنند.
